HABER BÜLTENİ
YAYIM TARİHİ :12 Kasım 2021
SAAT : 10:00
SAYI: 37304
| BİLGİ TALEBİ | ||||
| ty.tuik.gov.tr | | | ALO 124 | ||
| /tuikbilgi | | | /tuikbilgi | ||
Tablolar
İstatistiksel Tablolar
Bültene ait istatistiksel tablo bulunmamaktadır.
Raporlar
Bültene ait rapor bulunmamaktadır.
Metaveri
Amaç: Ekonominin sanayi kesiminde meydana gelen gelişmelerin ve uygulanan ekonomik politikaların, kısa dönemde olumlu veya olumsuz etkilerinin ölçülebilmesi için “Sanayi Üretim Endeksi” hesaplanmaktadır.
Sınıflama: NACE Rev. 2 Sınıflaması kullanılmaktadır.
Sınıflama: NACE Rev. 2 Sınıflaması kullanılmaktadır.
Coğrafi kapsam: Tüm Türkiye
Faaliyet kapsamı: Sanayi Üretim Endeksinde NACE Rev.2’nin Madencilik ve Taşocakçılığı (B), İmalat (C) ile Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı (D) sektörleri kapsanmaktadır.
Kapsanmayan faaliyetler: NACE Rev. 2 sınıflamasına göre 35.12, 35.13, 35.14, 35.2, 35.3 ve 09 sektörleri kapsanmamaktadır.
Faaliyet kapsamı: Sanayi Üretim Endeksinde NACE Rev.2’nin Madencilik ve Taşocakçılığı (B), İmalat (C) ile Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı (D) sektörleri kapsanmaktadır.
Kapsanmayan faaliyetler: NACE Rev. 2 sınıflamasına göre 35.12, 35.13, 35.14, 35.2, 35.3 ve 09 sektörleri kapsanmamaktadır.
Kullanılan Değişkenler: Üretim değeri, üretim miktarı ve çalışılan gün
Endeks hesabında, 05-Kömür ve Linyit Çıkartılması, 06-Ham Petrol ve Doğal Gaz Çıkarımı, 12-Tütün Ürünleri İmalatı ve 35.11– Elektrik enerjisi üretimi sektörlerinde üretim miktarı, 30.11– Gemilerin ve yüzen yapıların inşası, 30.12– Eğlence ve spor amaçlı yapıların imalatı ve 30.20– Demir yolu lokomotifleri ve vagonların imalatı sektörlerinde Sosyal Güvenlik Kurumu verilerinden elde edilen toplam çalışılan gün bilgisi ve diğer sektörler için de deflate edilmiş üretim değeri kullanılmaktadır.
Deflatör: Yurtiçi ve yurtdışı üretici fiyatları
Endeks Hesaplama Yöntemi: Zincirleme Laspeyres endeks yöntemi kullanılmaktadır.
Referans yıl: 2021
Ağırlıklandırma metodu: NACE Rev. 2 sınıflamasına göre Bölüm (ikili düzey) seviyesine kadar yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerinden elde edilen faktör maliyeti ile katma değer ağırlıkları kullanılmaktadır. Üst seviye endekslerin hesaplanmasında ağırlık olarak ulusal hesaplar katma değeri kullanılmaktadır. Her seviye için bir yıl önceki (t-1) ağırlıklar kullanılmaktadır.
Eksik verinin işlenmesi: Cevapsızlık işleminde, işyerinin yıllık değişim oranı kullanılarak tahmin yapılmaktadır.
Endeks hesabında, 05-Kömür ve Linyit Çıkartılması, 06-Ham Petrol ve Doğal Gaz Çıkarımı, 12-Tütün Ürünleri İmalatı ve 35.11– Elektrik enerjisi üretimi sektörlerinde üretim miktarı, 30.11– Gemilerin ve yüzen yapıların inşası, 30.12– Eğlence ve spor amaçlı yapıların imalatı ve 30.20– Demir yolu lokomotifleri ve vagonların imalatı sektörlerinde Sosyal Güvenlik Kurumu verilerinden elde edilen toplam çalışılan gün bilgisi ve diğer sektörler için de deflate edilmiş üretim değeri kullanılmaktadır.
Deflatör: Yurtiçi ve yurtdışı üretici fiyatları
Endeks Hesaplama Yöntemi: Zincirleme Laspeyres endeks yöntemi kullanılmaktadır.
Referans yıl: 2021
Ağırlıklandırma metodu: NACE Rev. 2 sınıflamasına göre Bölüm (ikili düzey) seviyesine kadar yıllık sanayi ve hizmet istatistiklerinden elde edilen faktör maliyeti ile katma değer ağırlıkları kullanılmaktadır. Üst seviye endekslerin hesaplanmasında ağırlık olarak ulusal hesaplar katma değeri kullanılmaktadır. Her seviye için bir yıl önceki (t-1) ağırlıklar kullanılmaktadır.
Eksik verinin işlenmesi: Cevapsızlık işleminde, işyerinin yıllık değişim oranı kullanılarak tahmin yapılmaktadır.
Veri kaynağı: Sanayi Üretim Endeksi hesabında kullanılan veriler Aylık Sanayi Üretim Soru Kağıdı'ndan elde edilen veriler ve Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinden hesaplanan ciro bilgilerinden oluşmaktadır. Sektör büyüklüğünün yaklaşık %70'ine karşılık gelen 6500 civarı işyeri ile anket uygulanmaktadır, sektörde faaliyet gösteren diğer işyerlerinin bilgisi ise idari kayıtlardan elde edilmektedir. Yayımlanan veriler geçici olup her ay son iki aya kadar revize edilmektedir. Aralık ayı haber bültenlerinde ise son bir yılın verileri revize edilmektedir.
Kullanılan göstergelerin niteliği:
Kullanılan göstergelerin niteliği:
Üretim Miktarı:Belirtilen ay içerisinde, işyerinde üretilen ile hammadde ve malzemesini vermek suretiyle başka bir işyerine yaptırılan miktardır. Başkalarının hammadde ve malzemesini kullanarak onlar adına yapılan (fason) üretim dahil edilmez.
Üretim Değeri: Belirtilen ay içerisinde, işyerinde üretilen ile hammadde ve malzemesini vermek suretiyle başka bir işyerine yaptırılan ürünlerin parasal değeridir. Anket uygulanan firmaların üretim değeri satış birim fiyatı üzerinden hesaplanırken, anket uygulanmayan firmaların üretim değeri ise Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinden hesaplanan ciro bilgilerinden tahmin edilmektedir.
Satış Miktarı: Belirtilen ay içerisinde, işyerinin kendi üretiminden yapılan satışı, hammadde ve malzemesini vermek suretiyle başka bir işyerine yaptırılan üretimden yapılan satışı ve stoklardan yapılan satışlar ile işyerinin bağlı bulunduğu kuruluşa ait, diğer bir işyerine devredilen ürünlerin miktarını (işyeri çıkış fiyatı üzerinden) içerir. Üzerinde değişiklik yapılmadan alındığı gibi satılan malların satışı dahil edilmez.
Satış Değeri: Belirtilen ay içerisinde, işyerinin kendi üretiminden yapılan satışı hammadde ve malzemesini vermek suretiyle, başka bir işyerine yaptırılan üretimden yapılan satışı ve stoklardan yapılan satışlar ile işyerinin bağlı bulunduğu kuruluşa ait diğer bir işyerine devredilen ürünlerin parasal değerini (işyeri çıkış fiyatı üzerinden) içerir.
İşyeri Çıkış Fiyatı-Üretici Fiyatı (Satış Fiyatı): Müşteri adına yapılan ulaştırma ve teslim giderleri, indirimler ve iskontolar hariç Katma Değer Vergisi (KDV) ile Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) dışında kalan her tür vergilerle ürünün satışından veya kullanımından doğan sübvansiyonlar dahil bir malın her bir ölçü birimi için üreticinin eline geçen fiyatıdır.
Ciro (KDV hariç): Ciro, referans ayında girişim tarafından fatura edilmiş mal ve hizmetlerin toplam değerini kapsar ve bu üçüncü kişilere sunulan hizmet ve mal piyasa satışlarına karşılık gelir. Ciro birim tarafından müşteriye fatura edilmiş, (Katma değer vergisi ve ciroya bağlı çıkarılabilir vergiler hariç) tüm vergileri ve resimleri içerir. Müşteriye yüklenmiş (ulaşım, paketleme vb. gibi) tüm diğer masraflar faturadan ayrı olarak gösterilmiş olsa bile ciroda kapsanır.
Fiyatlardaki azalma, indirimler ve iskontolar, geri dönüşümlü ambalaj değerleri ciroya dahil değildir. Şirket hesaplarında diğer işletme geliri, mali gelir ve olağan dışı gelir olarak sınıflandırılmış gelir cirodan hariç tutulur. Devletten elde edilen işletme sübvansiyonları da dahil değildir.
Verileri toplama yöntemi: Aylık Sanayi Üretim Soru Formu işyerleri tarafından web tabanlı uygulama üzerinden girilmektedir. Anket kapsamında olmayan işyerleri için Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinden hesaplanan ciro bilgileri kullanılmaktadır.
Cevapsızlık işlemi: Cevap vermeyen birimler telefonla aranmakta veya anketör ziyareti ile takip edilmektedir. Cevapsız birimler cevaplamayı reddederse yasal zorunluluğu hatırlatılmakta ve gerekli yasal işlemler başlatılmaktadır.
Bu haber bülteni kapsamında üretilen istatistikler için cari yıl içerisinde gerçekleştirilecek revizyonlara ilişkin bilgi formuna aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
Revizyon Bilgi Formu
Revizyon Politikası
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmamış serilerde;
1) Cari ay endeksleri yayımlanırken son iki ay endeksleri revize edilecektir.
2) Aralık ayı haber bültenlerinde son iki yıl endeksleri revize edilecektir.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilerde;
1) Her ay endeks hesaplamasında seriler geriye dönük olarak cari yıl hariç son üç yıl revize edilecektir,
2) Yıl sonunda yöntem ve sistem gereği; değişim söz konusu ise serilerin model yapısı, model parametreleri ve aykırı gözlem yapısı değiştirilecektir. Bundan dolayı seriler revize edilecektir.
Revizyon Bilgi Formu
Revizyon Politikası
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmamış serilerde;
1) Cari ay endeksleri yayımlanırken son iki ay endeksleri revize edilecektir.
2) Aralık ayı haber bültenlerinde son iki yıl endeksleri revize edilecektir.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilerde;
1) Her ay endeks hesaplamasında seriler geriye dönük olarak cari yıl hariç son üç yıl revize edilecektir,
2) Yıl sonunda yöntem ve sistem gereği; değişim söz konusu ise serilerin model yapısı, model parametreleri ve aykırı gözlem yapısı değiştirilecektir. Bundan dolayı seriler revize edilecektir.
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ
Mevsim ve takvimden kaynaklanan etkiler, geçici nitelikte olduklarından, verinin genel eğiliminin gözlemlenmesini engellemektedirler. Bu nedenle, kısa dönemli göstergelerdeki mevsimsel yapının belirlenmesi; ardışık dönemler arasında güvenilir karşılaştırmalar yapmak için son derece önemli rol oynar.
Kullanılan Yöntem
Sanayi Üretim Endekslerinin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılması TRAMO-SEATS (Gomez ve Maravall, 1996) yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemin uygulanmasında Almanya Merkez Bankası ve Avrupa Birliği İstatistik Ofisi işbirliği ile Belçika Merkez Bankası tarafından Avrupa İstatistik Sistemi yönergeleri doğrultusunda geliştirilmiş olan JDemetra+ 2.2.2 yazılımı kullanılmaktadır.
Mevsimsel Düzeltme Süreci
Sanayi Üretim Endekslerinin mevsimsel düzeltme süreci, her yılın sonunda bir sonraki yılın model spesifikasyonlarının belirlenmesi ile başlamaktadır. Mevsim ve/veya takvim etkilerinden arındırma işlemi için belirlenen bu model yapısı yıl boyunca sabit tutulmaktadır. Yıl sonunda ise bir önceki yıla benzer şekilde gelecek yılın ekonometrik model spesifikasyonları belirlenmektedir. Bu işlem her yıl döngüsel bir şekilde tekrarlanmaktadır.
Sanayi Üretim Endeksini (SÜE) oluşturan alt kalemlerin büyük bölümünde mevsim ve takvim etkisi bulunmaktadır.
Doğrudan ya da Dolaylı Yaklaşım
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış NACE Rev2 dörtlü düzey verileri doğrudan arındırılarak üçlü, ikili, harf düzeyindeki veriler, MIGS ve SÜE dolaylı olarak elde edilmektedir. Dolaylı yaklaşımın; alt bileşenlerin toplam büyümeye katkılarını kolaylıkla hesaplayabilme ve toplamsallık ilişkisini sağlama avantajları vardır.
Revizyon Politikası
Mevsimsel düzeltme prosedürü, seriye yeni gözlemler eklendiğinde mevsimsel bileşenin yeniden tahmin edilmesi nedeniyle zaman içinde revizyonlara maruz kalmaktadır. Bu revizyonlar, cari yıl hariç son üç yıllık veriye uygulanmaktadır.
Yayımlama
Arındırılmış veri 3 farklı şekilde kamuoyu ile paylaşılabilmektedir.
1- Arındırılmamış veriden, takvim ve tatilden kaynaklanan etkiler arındırıldığında “takvim etkisinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Takvim etkisinden arındırılmış veriler, bir önceki yılın aynı ayına/dönemine göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
2- Arındırılmamış veriden, mevsimsel etkilerden kaynaklanan hareketler arındırıldığında “mevsim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
3- Arındırılmamış veri, hem mevsim hem de takvim ve tatil etkilerinden arındırıldığında “mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
Sanayi Üretim Endeksi mevsimsel düzeltme süreci hakkında daha detaylı bilgi için bakınız
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırma Metaveri Dokümanı için tıklayınız
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırma Metaveri Tablosu için tıklayınız
Takvim Etkileri Yöntem Dokümanı için tıklayınız
Takvim Etkileri Regresörleri Dokümanı için tıklayınız
Mevsim ve takvimden kaynaklanan etkiler, geçici nitelikte olduklarından, verinin genel eğiliminin gözlemlenmesini engellemektedirler. Bu nedenle, kısa dönemli göstergelerdeki mevsimsel yapının belirlenmesi; ardışık dönemler arasında güvenilir karşılaştırmalar yapmak için son derece önemli rol oynar.
Kullanılan Yöntem
Sanayi Üretim Endekslerinin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılması TRAMO-SEATS (Gomez ve Maravall, 1996) yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemin uygulanmasında Almanya Merkez Bankası ve Avrupa Birliği İstatistik Ofisi işbirliği ile Belçika Merkez Bankası tarafından Avrupa İstatistik Sistemi yönergeleri doğrultusunda geliştirilmiş olan JDemetra+ 2.2.2 yazılımı kullanılmaktadır.
Mevsimsel Düzeltme Süreci
Sanayi Üretim Endekslerinin mevsimsel düzeltme süreci, her yılın sonunda bir sonraki yılın model spesifikasyonlarının belirlenmesi ile başlamaktadır. Mevsim ve/veya takvim etkilerinden arındırma işlemi için belirlenen bu model yapısı yıl boyunca sabit tutulmaktadır. Yıl sonunda ise bir önceki yıla benzer şekilde gelecek yılın ekonometrik model spesifikasyonları belirlenmektedir. Bu işlem her yıl döngüsel bir şekilde tekrarlanmaktadır.
Sanayi Üretim Endeksini (SÜE) oluşturan alt kalemlerin büyük bölümünde mevsim ve takvim etkisi bulunmaktadır.
Doğrudan ya da Dolaylı Yaklaşım
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış NACE Rev2 dörtlü düzey verileri doğrudan arındırılarak üçlü, ikili, harf düzeyindeki veriler, MIGS ve SÜE dolaylı olarak elde edilmektedir. Dolaylı yaklaşımın; alt bileşenlerin toplam büyümeye katkılarını kolaylıkla hesaplayabilme ve toplamsallık ilişkisini sağlama avantajları vardır.
Revizyon Politikası
Mevsimsel düzeltme prosedürü, seriye yeni gözlemler eklendiğinde mevsimsel bileşenin yeniden tahmin edilmesi nedeniyle zaman içinde revizyonlara maruz kalmaktadır. Bu revizyonlar, cari yıl hariç son üç yıllık veriye uygulanmaktadır.
Yayımlama
Arındırılmış veri 3 farklı şekilde kamuoyu ile paylaşılabilmektedir.
1- Arındırılmamış veriden, takvim ve tatilden kaynaklanan etkiler arındırıldığında “takvim etkisinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Takvim etkisinden arındırılmış veriler, bir önceki yılın aynı ayına/dönemine göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
2- Arındırılmamış veriden, mevsimsel etkilerden kaynaklanan hareketler arındırıldığında “mevsim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
3- Arındırılmamış veri, hem mevsim hem de takvim ve tatil etkilerinden arındırıldığında “mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
Sanayi Üretim Endeksi mevsimsel düzeltme süreci hakkında daha detaylı bilgi için bakınız
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırma Metaveri Dokümanı için tıklayınız
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırma Metaveri Tablosu için tıklayınız
Takvim Etkileri Yöntem Dokümanı için tıklayınız
Takvim Etkileri Regresörleri Dokümanı için tıklayınız
Yayımlama
Referans dönemi ve sıklık: t+40 Aylık
Haber bültenleri ile birlikte standart olarak bir temel tablo ve üç istatistiksel tablo yayımlanmaktadır. Temel tabloda, ikili düzeye kadar, ham endeksler, takvim etkisinden arındırılmış endeksler, mevsim ve takvim etkilerinden arıldırılmış endeksler ile aylık değişimler ve yıllık değişimler bulunmaktadır. Sanayi üretim endeksi tarihsel seriler isimli istatistiksel tabloda, toplam sanayi, madencilik ve taşocakçılığı (B), imalat (C) ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı (D) sektörleri için 1986 yılından itibaren ham endeksler, takvim etkisinden arındırılmış endeksler, mevsim ve takvim etkilerinden arıldırılmış endeksler ile aylık değişimler ve yıllık değişimler bulunmaktadır. Bölümlerin üst grup endeks değişimine etkisi isimli istatistiksel tabloda, cari yıl ve ay için, ikili düzeye kadar, her bir bölümün aylık ve yıllık olarak üst gruba etkisi ve değişimi bulunmaktadır. Sanayi üretim endeksi ve değişim oranları isimli istatistiksel tabloda, ikili düzeye kadar, 2005 yılından itibaren, ham endeksler, takvim etkisinden arındırılmış endeksler, mevsim ve takvim etkilerinden arıldırılmış endeksler ile aylık değişimler ve yıllık değişimler bulunmaktadır. Tablolardaki aylık değişimler, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilerden, yıllık değişimler ise takvim etkilerinden arındırılmış serilerden elde edilmektedir.
Sanayi Üretim Endeksi haber bülteninde yayımlanan veri detayı aşağıdaki gibidir:
Tablolar
1-Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2021=100)
İstatistiksel Tablolar
1-Sanayi Üretim Endeksi Tarihsel Seriler (2021=100)
2-Bölümlerin Üst Grup Endeks Değişimine Etkisi (2021=100)
3-Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2021=100)
Katkıların Hesaplanması
İstatistiksel Tablolar altında yer alan "Bölümlerin Üst Grup Endeks Değişimine Etkisi (2021=100)" tablosunun metaverisinde hesaplama yöntemi yer almaktadır.
Referans dönemi ve sıklık: t+40 Aylık
Haber bültenleri ile birlikte standart olarak bir temel tablo ve üç istatistiksel tablo yayımlanmaktadır. Temel tabloda, ikili düzeye kadar, ham endeksler, takvim etkisinden arındırılmış endeksler, mevsim ve takvim etkilerinden arıldırılmış endeksler ile aylık değişimler ve yıllık değişimler bulunmaktadır. Sanayi üretim endeksi tarihsel seriler isimli istatistiksel tabloda, toplam sanayi, madencilik ve taşocakçılığı (B), imalat (C) ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı (D) sektörleri için 1986 yılından itibaren ham endeksler, takvim etkisinden arındırılmış endeksler, mevsim ve takvim etkilerinden arıldırılmış endeksler ile aylık değişimler ve yıllık değişimler bulunmaktadır. Bölümlerin üst grup endeks değişimine etkisi isimli istatistiksel tabloda, cari yıl ve ay için, ikili düzeye kadar, her bir bölümün aylık ve yıllık olarak üst gruba etkisi ve değişimi bulunmaktadır. Sanayi üretim endeksi ve değişim oranları isimli istatistiksel tabloda, ikili düzeye kadar, 2005 yılından itibaren, ham endeksler, takvim etkisinden arındırılmış endeksler, mevsim ve takvim etkilerinden arıldırılmış endeksler ile aylık değişimler ve yıllık değişimler bulunmaktadır. Tablolardaki aylık değişimler, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilerden, yıllık değişimler ise takvim etkilerinden arındırılmış serilerden elde edilmektedir.
Sanayi Üretim Endeksi haber bülteninde yayımlanan veri detayı aşağıdaki gibidir:
Tablolar
1-Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2021=100)
İstatistiksel Tablolar
1-Sanayi Üretim Endeksi Tarihsel Seriler (2021=100)
2-Bölümlerin Üst Grup Endeks Değişimine Etkisi (2021=100)
3-Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2021=100)
Katkıların Hesaplanması
İstatistiksel Tablolar altında yer alan "Bölümlerin Üst Grup Endeks Değişimine Etkisi (2021=100)" tablosunun metaverisinde hesaplama yöntemi yer almaktadır.
