HABER BÜLTENİ
YAYIM TARİHİ :25 Aralık 2023
SAAT : 10:00
SAYI: 49750
| BİLGİ TALEBİ | ||||
| ty.tuik.gov.tr | | | ALO 124 | ||
| /tuikbilgi | | | /tuikbilgi | ||
HABER BÜLTENİ
YAYIM TARİHİ :25 Aralık 2023
SAAT : 10:00
SAYI: 49750
| BİLGİ TALEBİ | ||||
| ty.tuik.gov.tr | | | ALO 124 | ||
| /tuikbilgi | | | /tuikbilgi | ||
|
| |
|
Kazanç Yapısı İstatistikleri, 2022 Kazanç Yapısı İstatistikleri, anket verilerine dayalı olarak 2006 yılından itibaren Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile eş zamanlı şekilde dört yıllık aralıklarla üretilmeye başlanmıştır. Kazanç Yapısı İstatistikleri ilk kez idari kayıtlar kullanılarak üretilmiş olup Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflamasına (NACE Rev.2) göre B-S (O hariç) sektörlerindeki en az bir ücretli çalışanı bulunan tüm girişimler çalışmanın kapsamına dahil edilmiştir. Aylık ortalama kişi başı kazanç 12 450 TL oldu 2022 Kasım ayı referans alınarak yapılan bu çalışmada toplamda aylık ücretli çalışılan saat 201,3 olarak gerçekleşti. Sonuçlar incelendiğinde erkekler için aylık ücretli çalışılan saat 206,3 olarak gerçekleşirken kadınlarda aylık ücretli çalışılan saat 191,0 olarak gerçekleşti. Saatlik ortalama brüt ücret-maaş toplamda 55,4 TL olarak gerçekleşti. Ücretli çalışan erkekler 2022 yılında saatlik ortalama 54,4 TL brüt ücret-maaş alırken, ücretli çalışan kadınlar 2022 yılında saatlik ortalama 57,4 TL brüt ücret-maaş aldı. 2022 yılı aylık ortalama kişi başı brüt ücret-maaş toplamda 11 bin 143 TL olarak gerçekleşti. Ücretli çalışan erkekler aylık ortalama 11 bin 233 TL kişi başı brüt ücret-maaş alırken, kadınlar aylık ortalama 10 bin 961 TL brüt ücret-maaş aldı. Aylık ortalama kişi başı kazanç toplamda 12 bin 450 TL olarak gerçekleşti. Ücretli çalışan erkekler için aylık ortalama kişi başı kazanç 12 bin 487 TL olurken, kadınlar için aylık ortalama kişi başı kazanç 12 bin 376 TL oldu. Yıllık ortalama brüt kazanç 144 390 TL oldu Kazanç Yapısı İstatistikleri sonuçlarına göre, 2022 yılında yıllık ortalama brüt kazanç 144 bin 390 TL oldu. Bu değer, erkeklerde 147 bin 446 TL ve kadınlarda 138 bin 366 TL oldu. En yüksek kazancı yükseköğretim eğitim düzeyine sahip olanlar elde etti Kazanç düzeylerinin hem erkeklerde hem de kadınlarda eğitim durumu ile doğru orantılı olarak yükseldiği görüldü. Eğitim durumuna göre en yüksek yıllık ortalama brüt kazancı yükseköğretim eğitim düzeyine sahip olanlar elde etti. Bu eğitim düzeyinde yıllık ortalama brüt kazanç erkeklerde 207 bin 112 TL, kadınlarda ise 171 bin 568 TL oldu. En yüksek yıllık ortalama brüt ücret-maaşı yükseköğretim eğitim düzeyine sahip olanlar elde ederken, bu eğitim düzeyinde erkeklerin brüt ücret-maaşı 175 bin 463 TL, kadınların ise 145 bin 387 TL olarak gerçekleşti.  En yüksek kazanç finans ve sigorta faaliyetleri sektöründe gerçekleşti Ücretli çalışanların brüt kazançları, ekonomik faaliyet ayrımında incelendiğinde, en yüksek yıllık ortalama brüt kazanç 293 bin 511 TL ile finans ve sigorta faaliyetlerinde oldu. Bu ekonomik faaliyeti, 284 bin 842 TL ile bilgi ve iletişim ve 229 bin 108 TL ile kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor faaliyetleri izledi. En düşük yıllık ortalama brüt kazançlar ise sırasıyla 99 bin 290 TL ile konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri, 102 bin 109 TL ile gayrimenkul faaliyetleri ve 104 bin 768 TL ile inşaat sektörlerinde oldu. Ekonomik faaliyet sınıflamasına göre kadın çalışanların yıllık ortalama brüt kazancı ulaştırma ve depolama faaliyetinde 213 bin 810 TL, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı faaliyetinde 206 bin 633 TL ve gayrimenkul faaliyetlerinde 104 bin 387 TL ile bu sektörlerdeki erkek çalışanların yıllık ortalama brüt kazancının üzerinde gerçekleşti. Ekonomik faaliyete (NACE Rev.2) göre yıllık ortalama brüt kazanç (TL), 2022  Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları en düşük kazancı elde etti En yüksek yıllık ortalama brüt kazancı 276 bin 507 TL ile yöneticiler meslek grubunda çalışanların elde ettiği görüldü. Bu meslek grubunu 200 bin 195 TL ile profesyonel meslek mensupları izledi. En düşük yıllık ortalama brüt kazanç ise 94 bin 849 TL ile nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları grubunda gerçekleşti. Meslek grubuna (ISCO 08) göre yıllık ortalama brüt kazanç (TL), 2022  Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı tüm eğitim düzeylerinde erkek lehine gerçekleşti Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı, erkek ve kadın arasındaki ücret veya kazanç farkının erkek ücret veya kazancına yüzdesel oranı olarak tanımlanır. Bu fark göstergesi, Kazanç Yapısı İstatistiklerinde yıllık ortalama brüt ücret-maaş ve yıllık ortalama brüt kazanç tutarları üzerinden hesaplanmıştır. Ayrıca bu gösterge; saatlik, aylık veya yıllık ortalama ücret-maaş veya kazanç esas alınarak da hesaplanabilmektedir. Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı tüm eğitim düzeylerinde erkek lehine gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt kazanç ile hesaplanan gösterge için en yüksek fark %19,6 ile lise mezunlarında, en düşük fark ise %14,5 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt ücret-maaş ile hesaplanan gösterge için ise en yüksek fark %17,1 ile yükseköğretim mezunlarında, en düşük fark %12,4 ile yine ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti. Eğitim durumuna göre cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı (%), 2022  Kazanç farkı; (erkek kazancı-kadın kazancı)/erkek kazancı*100 olarak hesaplanmıştır. Ücret farkı; (erkek ücreti-kadın ücreti)/erkek ücreti*100 olarak hesaplanmıştır. Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı tüm meslek gruplarında erkek lehine gerçekleşti Yıllık ortalama brüt kazanç dikkate alındığında en yüksek cinsiyetler arası fark %22,8 ile sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar ve %21,4 ile teknisyenler, teknikerler ve yardımcı profesyonel meslek mensuplarında gerçekleşti. En düşük farklar ise %4,2 ile yöneticiler ve %6,1 ile hizmet ve satış elemanlarında gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt ücret-maaş dikkate alındığında en yüksek cinsiyetler arası fark %21,1 ile profesyonel meslek mensupları ve %19,2 ile teknisyenler, teknikerler ve yardımcı profesyonel meslek mensuplarında gerçekleşti. En düşük fark ise %4,4 ile yöneticilerde ve %6,8 ile nitelik gerektirmeyen meslekler ile hizmet ve satış elemanları grubunda gerçekleşti. Meslek grubuna göre cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı (%), 2022  Bu konu ile ilgili bir sonraki haber bülteni tarihi 25 Aralık 2024'tür. | |
Tablolar
İstatistiksel Tablolar
Bültene ait istatistiksel tablo bulunmamaktadır.
Raporlar
Bültene ait rapor bulunmamaktadır.
Kazanç Yapısı Araştırması,2018 - 24 Aralık 2019Kazanç Yapısı Araştırması,2014 - 17 Aralık 2015Kazanç Yapısı Araştırması,2010 - 20 Aralık 2011Kazanç Yapısı Araştırması,2006 - 01 Temmuz 2008İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,IV. Dönem 2007 - 28 Mart 2008İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,III. Dönem 2007 - 28 Aralık 2007İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,II. Dönem 2007 - 28 Eylül 2007İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,I. Dönem 2007 - 29 Haziran 2007İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,IV. Dönem 2006 - 30 Mart 2007İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,III. Dönem 2006 - 27 Aralık 2006İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,II. Dönem 2006 - 27 Eylül 2006İmalat Sanayiinde Ücret ve Kazanç,I. Dönem 2006 - 28 Haziran 2006
Metaveri
Amaç:
Kazanç Yapısı İstatistikleri, ilki 2006 yılı için uygulanan ve dört yıllık aralıklarla tekrarlanan, bir araştırmadır. Kazanç Yapısı İstatistiklerinin temel amacı ücretler ve kazançların yapısı, düzeyi ve gelişimi hakkında bilgi vermektir. Araştırma sonuçları ile cinsiyet, yaş, kıdem yılı, meslek, eğitim durumu gibi ücretli çalışanın özellikleri ayrımının yanı sıra, ekonomik faaliyet kolu ve coğrafi bölge ayrımı gibi işyeri özellikleri ayrımında da bilgi sunulması amaçlanmıştır.
Kapsam ve Tanımlar:
İşletme (girişim): Birinci derecede karar alma özerkliğini kullanarak mal ve hizmet üreten bir organizasyon biçimidir. İşletme bir veya birden fazla faaliyet yürütebilir. İşletme ve işyeri arasındaki ilişki şu tanımla ifade edilebilir: Bir işletme, kendisine bağlı olan işyerlerinin birleşimine karşılık gelmektedir. İşletmeye bağlı işyerleri olmaması durumunda işyeri ile işletme aynı organizasyonel yapıyı ifade etmektedir.
İşyeri (yerel birim): Coğrafi olarak tanımlanan bir yerdeki mal ve hizmetlere ilişkin faaliyetleri ya da bunların bir kısmını yürüten bir birimdir. İşyeri; işletmenin büro, mağaza, büfe, fabrika, atölye, maden ocağı, şantiye, depo gibi adresi coğrafi olarak tanımlanabilen bir yerde yerleşik olan bölümüdür. İşyeri, bu yerde bir veya daha çok kişinin, tam süreli veya kısmi süreli olarak çalışması yolu ile işletmesi için ekonomik faaliyet yürütür. İşletme merkezinin bulunduğu yer ile yardımcı faaliyet yürüten birimler de işyeridir.
Ücretli çalışanlar: İş sahibi ve ortakları, ücretsiz çalışan aile fertleri ile çırak ve stajyerler dışında işyerindeki sıfatı ne olursa olsun, ilgili yılın referans ayında emeği karşılığında maaş, ücret, yevmiye vb. adı altında para almak suretiyle çalışanları kapsar.
Ücretli çalışanlar, uyruğuna ya da çalışma sürelerine bakılmaksızın, işletme ya da işyeri ile yazılı ya da sözlü, doğrudan istihdam sözleşmesine sahip olan ve yerine getirilen işin türü, işyerinde çalışma şekli (tam süreli/kısmi süreli), istihdam türü (sürekli, geçici ya da belirlenmiş bir dönem için, ücretli stajyer ya da ücretli çırak olarak) ne olursa olsun, çalışması karşılığında kendisine bir ödeme yapılan tüm çalışanları kapsamaktadır.
Ücretli çalışanlar, işyerindeki beyaz yakalı, mavi yakalı ve idari görevlerde faaliyet gösteren tüm çalışanları kapsamaktadır. İş sahibi ve ortaklardan kar payı almaksızın emeği karşılığı ücret alanlar varsa, bu kişiler de ücretli çalışanlar olarak değerlendirilmektedir.
Aylık ücretli çalışılan saat: Referans ayı ücretine konu olan ücretli çalışma sürelerinin toplamıdır.
Brüt ücret: İşveren tarafından ücretli çalışanlara referans dönemde yapılan brüt ücret ve maaş ödemelerinin toplamıdır.
Kazanç Yapısı İstatistiklerinde aylık ücret verileri, ilgili yılın belirli bir ayı referans alınarak açıklanmaktadır. Bu kapsamda, aylık ücret verileri için ilgili yılın kasım ayı ücret verileri esas alınmıştır.
Saatlik ortalama brüt ücret: Referans ayı brüt ücretinin, aylık ücretli çalışılan saate bölümüdür.
İkramiye, prim vb. düzensiz ödemeler: İşveren tarafından ücretli çalışanlara referans dönem içerisinde yapılan ikramiye, prim, sosyal yardım vb. ödemelerin toplam tutarıdır.
Ayni ödemeler: İşverenin ücretli çalışanlara referans döneminde ayni olarak (yemek, ulaşım için verilen toplu taşıma kartı, işyeri servisi vb.) yaptığı ödemelerin işverene mal oluş değerleri toplamıdır.
Brüt kazanç: İşveren tarafından referans döneminde ücretli çalışana yapılan; ücret, maaş ödemeleri, ikramiye, prim vb. ödemeler ile ayni yardım ödemelerinin toplamıdır. Aylık kazanç verileri referans aydaki nakdi ödemeler toplamını ifade etmektedir.
Kıdem yılı: Referans dönemde ücretli çalışan kişilerin son çalıştığı işyerindeki çalışma süresinin yıl olarak hesaplanması sonucu oluşan değerdir.
Cinsiyetler Arası Ücret/Kazanç Farkı: Referans dönemde, belirtilen kırılımlarda (eğitim, meslek vb.) çalışan tüm erkeklerin ortalama ücretleri/kazançları ile çalışan tüm kadınların ortalama ücretleri/kazançları arasındaki farkın çalışan tüm erkeklerin ortalama ücretlerinin/kazançlarının yüzdesel oranıdır.
Sınıflamalar:
Ekonomik faaliyet: İşyerlerinin ekonomik faaliyetlerinin sınıflandırılmasında, Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE Rev.2) kullanılmaktadır.
Meslek: Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması (ISCO-08) kullanılmıştır.
Eğitim durumu: Ücretli çalışanların en son bitirilen eğitim düzeyi kapsamında, Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması (ISCED 2011) kullanılmıştır.
Coğrafi Bölge: Coğrafi bölge sınıflandırılmasında, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS, 2005) kullanılmıştır.
Kazanç Yapısı İstatistikleri, ilki 2006 yılı için uygulanan ve dört yıllık aralıklarla tekrarlanan, bir araştırmadır. Kazanç Yapısı İstatistiklerinin temel amacı ücretler ve kazançların yapısı, düzeyi ve gelişimi hakkında bilgi vermektir. Araştırma sonuçları ile cinsiyet, yaş, kıdem yılı, meslek, eğitim durumu gibi ücretli çalışanın özellikleri ayrımının yanı sıra, ekonomik faaliyet kolu ve coğrafi bölge ayrımı gibi işyeri özellikleri ayrımında da bilgi sunulması amaçlanmıştır.
Kapsam ve Tanımlar:
İşletme (girişim): Birinci derecede karar alma özerkliğini kullanarak mal ve hizmet üreten bir organizasyon biçimidir. İşletme bir veya birden fazla faaliyet yürütebilir. İşletme ve işyeri arasındaki ilişki şu tanımla ifade edilebilir: Bir işletme, kendisine bağlı olan işyerlerinin birleşimine karşılık gelmektedir. İşletmeye bağlı işyerleri olmaması durumunda işyeri ile işletme aynı organizasyonel yapıyı ifade etmektedir.
İşyeri (yerel birim): Coğrafi olarak tanımlanan bir yerdeki mal ve hizmetlere ilişkin faaliyetleri ya da bunların bir kısmını yürüten bir birimdir. İşyeri; işletmenin büro, mağaza, büfe, fabrika, atölye, maden ocağı, şantiye, depo gibi adresi coğrafi olarak tanımlanabilen bir yerde yerleşik olan bölümüdür. İşyeri, bu yerde bir veya daha çok kişinin, tam süreli veya kısmi süreli olarak çalışması yolu ile işletmesi için ekonomik faaliyet yürütür. İşletme merkezinin bulunduğu yer ile yardımcı faaliyet yürüten birimler de işyeridir.
Ücretli çalışanlar: İş sahibi ve ortakları, ücretsiz çalışan aile fertleri ile çırak ve stajyerler dışında işyerindeki sıfatı ne olursa olsun, ilgili yılın referans ayında emeği karşılığında maaş, ücret, yevmiye vb. adı altında para almak suretiyle çalışanları kapsar.
Ücretli çalışanlar, uyruğuna ya da çalışma sürelerine bakılmaksızın, işletme ya da işyeri ile yazılı ya da sözlü, doğrudan istihdam sözleşmesine sahip olan ve yerine getirilen işin türü, işyerinde çalışma şekli (tam süreli/kısmi süreli), istihdam türü (sürekli, geçici ya da belirlenmiş bir dönem için, ücretli stajyer ya da ücretli çırak olarak) ne olursa olsun, çalışması karşılığında kendisine bir ödeme yapılan tüm çalışanları kapsamaktadır.
Ücretli çalışanlar, işyerindeki beyaz yakalı, mavi yakalı ve idari görevlerde faaliyet gösteren tüm çalışanları kapsamaktadır. İş sahibi ve ortaklardan kar payı almaksızın emeği karşılığı ücret alanlar varsa, bu kişiler de ücretli çalışanlar olarak değerlendirilmektedir.
Aylık ücretli çalışılan saat: Referans ayı ücretine konu olan ücretli çalışma sürelerinin toplamıdır.
Brüt ücret: İşveren tarafından ücretli çalışanlara referans dönemde yapılan brüt ücret ve maaş ödemelerinin toplamıdır.
Kazanç Yapısı İstatistiklerinde aylık ücret verileri, ilgili yılın belirli bir ayı referans alınarak açıklanmaktadır. Bu kapsamda, aylık ücret verileri için ilgili yılın kasım ayı ücret verileri esas alınmıştır.
Saatlik ortalama brüt ücret: Referans ayı brüt ücretinin, aylık ücretli çalışılan saate bölümüdür.
İkramiye, prim vb. düzensiz ödemeler: İşveren tarafından ücretli çalışanlara referans dönem içerisinde yapılan ikramiye, prim, sosyal yardım vb. ödemelerin toplam tutarıdır.
Ayni ödemeler: İşverenin ücretli çalışanlara referans döneminde ayni olarak (yemek, ulaşım için verilen toplu taşıma kartı, işyeri servisi vb.) yaptığı ödemelerin işverene mal oluş değerleri toplamıdır.
Brüt kazanç: İşveren tarafından referans döneminde ücretli çalışana yapılan; ücret, maaş ödemeleri, ikramiye, prim vb. ödemeler ile ayni yardım ödemelerinin toplamıdır. Aylık kazanç verileri referans aydaki nakdi ödemeler toplamını ifade etmektedir.
Kıdem yılı: Referans dönemde ücretli çalışan kişilerin son çalıştığı işyerindeki çalışma süresinin yıl olarak hesaplanması sonucu oluşan değerdir.
Cinsiyetler Arası Ücret/Kazanç Farkı: Referans dönemde, belirtilen kırılımlarda (eğitim, meslek vb.) çalışan tüm erkeklerin ortalama ücretleri/kazançları ile çalışan tüm kadınların ortalama ücretleri/kazançları arasındaki farkın çalışan tüm erkeklerin ortalama ücretlerinin/kazançlarının yüzdesel oranıdır.
Sınıflamalar:
Ekonomik faaliyet: İşyerlerinin ekonomik faaliyetlerinin sınıflandırılmasında, Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE Rev.2) kullanılmaktadır.
Meslek: Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması (ISCO-08) kullanılmıştır.
Eğitim durumu: Ücretli çalışanların en son bitirilen eğitim düzeyi kapsamında, Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması (ISCED 2011) kullanılmıştır.
Coğrafi Bölge: Coğrafi bölge sınıflandırılmasında, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS, 2005) kullanılmıştır.
Kapsanan kişiler: Sektörel kapsam dahilinde 1 ve daha fazla çalışana sahip girişimlerde ücret karşılığı çalışan kişilerdir. Kar payı karşılığı çalışan işyeri sahibi ve ortakları, ücretsiz olarak çalışan kişiler ile çırak ve stajyerler kapsanmamaktadır.
Coğrafi Kapsam: Türkiye genelinde ve İBBS Düzey-1
Faaliyet Kapsamı: NACE Rev.2.’ye göre B-S (O hariç) sektörleri kapsanmıştır.
Coğrafi Kapsam: Türkiye genelinde ve İBBS Düzey-1
Faaliyet Kapsamı: NACE Rev.2.’ye göre B-S (O hariç) sektörleri kapsanmıştır.
Yöntem: 2022 Kazanç Yapısı İstatistikleri idari kayıtlar kullanılarak üretilmiş olup 1 ve daha fazla ücretli çalışanı bulunan tüm girişimler kapsama dahil edilmiştir.
Veri kaynakları:
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi,
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İşe Giriş ve İşten Ayrılış Bildirgeleri
- Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) Muhtasar Beyannamesi,
- Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) Defter Beyan Sistemi,
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) Toplu İş Sözleşmesi Bilgileri,
- Eğitim İstihdam Veri Tabanı Eğitim Bilgileri,
- Nüfus Nitelikleri Veri Tabanı Cinsiyet ve Yaş Bilgileri
- Hanehalkı İşgücü Araştırması Ücretli Çalışılan Saat Verisi
Veri toplama şekli: Veri kaynakları başlığı altında belirtilen kurum ve kuruluşlardan elektronik ortamda alınan idari kayıt verileri kullanılmıştır.
Referans dönemi: 2022
Referans dönemi: 2022
Revizyon bilgi formunda geçerli durumda revizyon yapılabilecektir.
