SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ
Mevsim ve takvimden kaynaklanan etkiler, geçici nitelikte olduklarından, verinin genel eğiliminin gözlemlenmesini engellemektedirler. Bu nedenle, kısa dönemli göstergelerdeki mevsimsel yapının belirlenmesi; ardışık dönemler arasında güvenilir karşılaştırmalar yapmak için son derece önemli rol oynar.
Kullanılan Yöntem
Sanayi Üretim Endekslerinin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılması TRAMO-SEATS (Gomez ve Maravall, 1996) yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemin uygulanmasında Almanya Merkez Bankası ve Avrupa Birliği İstatistik Ofisi işbirliği ile Belçika Merkez Bankası tarafından Avrupa İstatistik Sistemi yönergeleri doğrultusunda geliştirilmiş olan JDemetra+ yazılımı kullanılmaktadır.
Mevsimsel Düzeltme Süreci
Sanayi Üretim Endekslerinin mevsimsel düzeltme süreci, her yılın sonunda bir sonraki yılın model spesifikasyonlarının belirlenmesi ile başlamaktadır. Mevsim ve/veya takvim etkilerinden arındırma işlemi için belirlenen bu model yapısı yıl boyunca sabit tutulmaktadır. Yıl sonunda ise bir önceki yıla benzer şekilde gelecek yılın ekonometrik model spesifikasyonları belirlenmektedir. Bu işlem her yıl döngüsel bir şekilde tekrarlanmaktadır.
Sanayi Üretim Endeksini (SÜE) oluşturan alt kalemlerin büyük bölümünde mevsim ve takvim etkisi bulunmaktadır.
Doğrudan ya da Dolaylı Yaklaşım
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış NACE Rev2 dörtlü düzey verileri doğrudan arındırılarak üçlü, ikili, harf düzeyindeki veriler, MIGS ve SÜE dolaylı olarak elde edilmektedir. Dolaylı yaklaşımın; alt bileşenlerin toplam büyümeye katkılarını kolaylıkla hesaplayabilme ve toplamsallık ilişkisini sağlama avantajları vardır.
Revizyon Politikası
Mevsimsel düzeltme prosedürü, seriye yeni gözlemler eklendiğinde mevsimsel bileşenin yeniden tahmin edilmesi nedeniyle zaman içinde revizyonlara maruz kalmaktadır. Bu revizyonlar, cari yıl hariç son üç yıllık veriye uygulanmaktadır.
Yayımlama
Arındırılmış veri 3 farklı şekilde kamuoyu ile paylaşılabilmektedir;
1- Arındırılmamış veriden, takvim ve tatilden kaynaklanan etkiler arındırıldığında “takvim etkisinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Takvim etkisinden arındırılmış veriler, bir önceki yılın aynı ayına/dönemine göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
2- Arındırılmamış veriden, mevsimsel etkilerden kaynaklanan hareketler arındırıldığında “mevsim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
3- Arındırılmamış veri, hem mevsim hem de takvim ve tatil etkilerinden arındırıldığında “mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.
Sanayi Üretim Endeksi mevsimsel düzeltme süreci hakkında daha detaylı bilgi için bakınız;
https://www.tuik.gov.tr/indir/m_t_metaveri/sue_mv.pdf
Yayımlama
Referans dönemi ve sıklık: t+43 Aylık
Haber bültenleri ile birlikte standart olarak altı temel tablo yayımlanmaktadır. Aylık değişimler mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilerden, yıllık değişimler ise takvim etkilerinden arındırılmış serilerden elde edilmektedir.
Sanayi Üretim Endeksi haber bülteninde yayımlanan veri detayı aşağıdaki gibidir:
1- Sanayi Üretim Endeksi (Arındırılmamış) (2015=100),
2- Takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2015=100),
3- Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2015=100),
4- Takvim etkisinden arındırılmış yıllık değişim,
5- Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış aylık değişim,
6- Bölümlerin üst grup endeks değişimine etkisi (2015=100)
KATKILARIN HESAPLANMASI
Endekslerin üst endeksin bir önceki yıla göre değişimine katkısı aşağıdaki formül ile hesaplanmaktadır:

Endekslerin üst endeksin bir önceki aya göre değişimine katkısı aşağıdaki formül ile hesaplanmaktadır:
Ocak ayı için

Diğer aylar için;