Aylık Tüketici Eğilim Anketi ile; tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerinin ölçülmesi amaçlanmaktadır.
 
Mevcut durum değerlendirmeleri, beklentiler ve eğilimler aşağıdaki konu başlıkları kapsamında ölçülmektedir:

Kişisel mali durum: Tüketicinin, geçen 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu, gelecek 12 aylık dönemde hanesine ait maddi durumu ile ilgili beklentisi, hanesi için mali durum değerlendirmesi, gelecek 3 aylık dönemde borç kullanma ihtimali.

Genel ekonomi: Tüketicinin geçen 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin değerlendirmesi, gelecek 12 aylık dönemde Türkiye’nin genel ekonomik durumuna ilişkin beklentisi, Türkiye’de gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, mevcut dönemin tasarruf etmek için uygunluğuna ilişkin düşüncesi, geçen 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklentisi, gelecek 12 aylık dönemde ücretlerin değişimine ilişkin beklentisi.

Harcama ve tasarruf eğilimleri: Tüketicinin, gelecek 3 aylık dönemde yarı-dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama yapma düşüncesi, gelecek 12 aylık dönemde otomobil satın alma ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali, gelecek 12 aylık dönemde konut tamiratı için para harcama ihtimali ve gelecek 12 aylık dönem içerisinde tasarruf etme ihtimali.
   
Tüketici Güven Endeksi aşağıdaki alt endekslerden hesaplanmaktadır:
    Geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu
    Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi
    Gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durum beklentisi
    Geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi
 
Sınıflamalar: Meslek sınıflamasında Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması (ISCO-08) kullanılmaktadır.

Tüketici Güven Endeksi'nde 2012 yılında gerçekleştirilen ana revizyona ilişkin açıklamaya aşağıdaki linkten ulaşılabilir: 

https://www.tuik.gov.tr/indir/tge/tge_2012_revizyonu.pdf

21/09/2020’de yapılan ana revizyona ait bilgi formu ve metodolojik döküman:

https://www.tuik.gov.tr/indir/revizyon/2020_RBF_TR_KDIID_TGE.pdf

https://www.tuik.gov.tr/indir/revizyon/tge_metod_tr.pdf
 

Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırma

Mevsim ve takvimden kaynaklanan etkiler, geçici nitelikte olduklarından, verinin genel eğiliminin gözlemlenmesini engellemektedirler. Bu nedenle, kısa dönemli göstergelerdeki mevsimsel yapının belirlenmesi; ardışık dönemler arasında güvenilir karşılaştırmalar yapmak için son derece önemli rol oynar.

Kullanılan Yöntem ve Yazılım

Mevcut durumda TÜİK, Tüketici Güven Endekslerinin (TGE) mevsimsel düzeltmesini, İspanya Merkez Bankası tarafından geliştirilen ve aynı zamanda Eurostat tarafından önerilen ARIMA modeline dayalı TRAMO-SEATS yöntemini kullanarak gerçekleştirmektedir. Bu yöntemin uygulanmasında Almanya Merkez Bankası ve Avrupa Birliği İstatistik Ofisi işbirliği ile Belçika Merkez Bankası tarafından Avrupa İstatistik Sistemi yönergeleri doğrultusunda geliştirilmiş olan JDemetra+ 2.2.2 yazılımı kullanılmaktadır.

Mevsimsel Düzeltme Süreci

TGE’nin mevsim etkisinden arındırma süreci, her yılın sonunda bir sonraki yılın model, takvim etkisi ve aykırı değer kompozisyonunun belirlenmesi ile başlamaktadır. Belirlenen bu kompozisyon sabit tutularak, yıl boyunca her yayım dönemi için model parametreleri ve filtreler yeniden tahmin edilmektedir. Dolayısıyla mevsim ve takvim etkilerinden arındırma için kullanılan faktörler her dönem için yeniden belirlenmektedir.

TGE kapsamında tüketici eğilimine ilişkin soru bazında endeksler mevsim etkilerinden arındırılmaktadır. TGE’de takvimden kaynaklanan etkiler istatistiksel olarak anlamlı olmadığından TGE yalnızca mevsimsellikten arındırılmaktadır.

Doğrudan ya da Dolaylı Yaklaşım

Mevsim etkilerinden arındırılmış TGE dolaylı yaklaşım kullanılarak üretilmektedir. Şöyle ki TGE kapsamına giren soru bazında endeksler mevsimsellikten arındırıldıktan sonra Tüketici Güven Endeksini elde etmek için toplulaştırılmaktadır.

Revizyon Politikası

TGE’de “kısmi eşzamanlı” mevsimsellikten arındırma yapılmaktadır. Mevsimsellikten arındırma modelleri, aykırı değerler ve takvim etkileri yıllık olarak belirlenirken; parametreler ve filtreler her dönem yeni veri eklendikçe yeniden tahmin edilmektedir. TGE verileri geçmişe dönük revize edilmemektedir.

Yayımlama

TGE mevsim etkilerinden arındırılmış olarak yayımlanmaktadır. Arındırılmamış veriden, mevsimsel etkilerden kaynaklanan hareketler arındırıldığında “mevsim etkilerinden arındırılmış” veri elde edilmektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler, bir önceki aya/döneme göre yapılan kıyaslamalarda kullanılmalıdır.

Mevsim etkilerinden arındırma yöntemlerine ilişkin açıklama dokümanına aşağıdaki linkten ulaşılabilir:

https://www.tuik.gov.tr/indir/m_t_metaveri/tge_mv.pdf?